Marskość wątroby to choroba przewlekła, która rozwija się latami. Przyczyną tej choroby może być nałogowe picie alkoholu alb wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, ale to tylko niektóre jej przyczyny. Choroba ta może doprowadzić nawet do śmierci, dlatego warto podjąć jak najszybciej leczenie. W tej chorobie uszkodzeniu ulega miąższ wątroby. Dlatego lepiej sprawdzić, czy można się zabezpieczyć przed tym schorzeniem i jakie jest jego ewentualne leczenie. Marskość wątroby to choroba, której nie należy bagatelizować, tylko od razu warto zgłosić się do lekarza, gdy coś zaczyna się dziać.

Co to jest marskość wątroby?

Marskość wątroby inaczej określana jest jako zwłóknienie wątroby i jest to choroba nieodwracalna, ale możliwe jest spowolnienie jej postępu. W wątrobie zachodzi bardzo wiele różnych reakcji i to właśnie w niej te szkodliwe produkty przemiany materii, przekształcane zostają w nieszkodliwe związku, które usuwane są później wraz z moczem i kałem. Wątroba w naszym organizmie:

wydziela żółć, która jest niezbędna do trawienia tłuszczów;
przetwarza glukozę w glikogen;
magazynuje niektóre witaminy oraz żelazo i miedź;
produkuje heparynę, czyli enzym regulujący krzepliwość krwi;
produkuje niektóre białka, np. te odpornościowe;
potrafi się sama regenerować.

Marskość wątroby, czyli jej zwłóknienie jest chorobą, w której dochodzi do uszkodzenia miąższu wątroby. W miejscu prawidłowej tkanki wątroby pojawia się nieprawidłowa struktura, a są to tzw. guzki regeneracyjne. Jeśli zmniejsza się ilość prawidłowych komórek wątroby, to skutkuje to wieloma zaburzeniami w jej funkcjonowaniu. Taka marskość wątroby jest nieodwracalnym etapem uszkodzenia wątroby, kiedy już jej regeneracja jest niemożliwa.

Przyczyny marskości wątroby

Najważniejsze przyczyny marskości wątroby to:

nadużywanie alkoholu;
przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C;
niektóre wrodzone i nabyte choroby metaboliczne, np. cukrzyca, otyłość oraz choroba Wilsona;
przewlekłe choroby dróg żółciowych, które powodują cholestazę, a to oznacza, że jest utrudniony odpływ żółci z wątroby, np. pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych;
choroby z autoagresji, np. autoimmunologiczne zapalenie wątroby;
przewlekłe stosowanie niektórych leków, np. amiodaronu.

Ze względu na przyczyny pojawienia się marskości wątroby można ją podzielić na:

marskość alkoholową,
marskość zastoinową,
marskość pozapalną,
marskość żółciową,
marskość uwarunkowaną genetycznie.

Poza tym marskość wątroby ze względu na obraz histopatologiczny dzieli się na:

marskość drobnoguzkową, gdzie guzki mają do 3 mm;
marskość wielkoguzkową, gdzie guzki mają od 3 mmm do kilku centymetrów;
marskość mieszaną.

Marskość wątroby i jej objawy

Marskość wątroby to choroba, która rozwija się przez wiele lat i tutaj można wyróżnić trzy fazy kliniczne tej choroby:

bezobjawowa marskość wątroby – gdzie choroba rozwija się podstępnie i przez wiele lat nie daje żadnych objawów;
niecharakterystyczne objawy marskości wątroby (które mogą się również pojawić przy innych chorobach) wraz z nieswoistymi zaburzeniami laboratoryjnymi, a jest to: świąd skóry, bezsenność, uczucie zmęczenia o gorsze znoszenie wysiłku, a także zmniejszenie apetytu, wzdęcia i uczucie ciężaru w nadbrzuszu po posiłku oraz uczucie odbijania;
marskość wątroby wraz z zagrażającymi życiu powikłaniami – objawy można podzielić na dwie grupy:

takie, które są spowodowane przez zaburzenia metabolizmu wątrobowego i tutaj pojawiają się następujące objawy: żółtaczka, krwawienie z nosa i dziąseł, zaczerwienienie dłoni, białe przebarwienia płytek paznokciowych, łatwe powstawanie siniaków, postępujące wyniszczenie w związku z zanikaniem mięśni, skłonność do obrzęków podudzi, pojawianie się na skórze gwiaździstych naczyniaków, np. na skórze twarzy, narastanie obwodu brzucha, odwrócenie rytmu dobowego snu i czuwania, obrzęk ślinianek przyusznych, bolesne skurcze mięśni podudzi, stany podgorączkowe, skłonność do zakażeń, mdłości, wymioty, biegunka oraz zaburzenia psychiczne; u kobiet może się pojawić nadmierne owłosienie na twarzy i przedramionach, zaburzenia miesiączkowania, brak miesiączki, a nawet bezpłodność; a u mężczyzn może pojawić się bolesne powiększenie gruczołów piersiowych, utrata owłosienia pachowego, zanik jąder oraz spadek libido;
takie, które są spowodowane narastaniem ciśnienia krwi w krążeniu zwrotnym, a te objawy to: wodobrzusze, przepuklina pępkowa, powiększenie śledziony i objawy jej nadczynności, rozszerzona sieć naczyń żylnych na skórze brzucha, krwotoki z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, które pojawiają się w wyniku pękania żylaków przełyku, żylaków dna żołądka albo żylaków okołoodbytniczych.

Nie u każdej osoby pojawią się wszystkie wyżej opisane objawy, ponieważ zależy to od przyczyny marskości wątroby oraz stopnia upośledzenia jednego z tych dwóch mechanizmów.

Diagnoza marskości wątroby

W okresie niewyrównania marskość wątroby nie jest trudna w zdiagnozowaniu i rozpoznaniu, a także nie jest konieczne wykonywanie dodatkowych badań. Lekarz musi tylko zebrać bardzo dokładny wykład od pacjenta i zbadać go. W tej fazie choroby, u osoby chorej widoczna jest:

sylwetka tzw. kasztanowego ludzika, a więc wychudzone kończyn y górne i dolne oraz wydęty brzuch;
powiększone gruczoły piersiowe u mężczyzn i zanik owłosienia;
zażółcone białkówki;
skóra o ziemisto – woskowym kolorze albo o zwiększonej pigmentacji;
zanik mięśni twarzy, czyli obwisłe policzki;
zaczerwienione dłonie,
nienaturalna czerwień warg i śluzówki jamy ustnej,
liczne gwiaździste naczyniaki na skórze na klatce piersiowej i kończynach górnych.

Jeśli natomiast jest to okres wyrównanej czynności wątroby, to rozpoznanie będzie o wiele trudniejsze i konieczne będzie przeprowadzenie badań laboratoryjnych, obrazowych, a dla potwierdzenia trzeba będzie zrobić biopsję wątroby.

Takim pierwszym laboratoryjnym objawem marskości wątroby jest zmniejszona liczba płytek krwi. Wtedy lekarz może zlecić dodatkowe badania laboratoryjne, które mają ocenić czynność wątroby, czyli aktywność enzymów wątrobowych, stężenie bilirubiny, stężenie białka oraz parametry układu krzepnięcia i inne. Dalej lekarz może zlecić badania dodatkowe, np. USG, badanie metodą kolorowego Dopplera, endoskopia. Na końcu może to być biopsja wątroby wraz z badaniem histopatologicznym.

Leczenie marskości wątroby

Leczenie marskości wątroby polega na leczeniu:

schorzenia, które do niej doprowadziło;
zapobieganiu nasilania się włóknienia;
niedopuszczenie do pojawienia się powikłań, ale również leczenie powikłań.

Jeśli opisane wyżej sposoby zawiodą, to konieczne może okazać się przeszczepienie wątroby.

W leczeniu choroby podstawowej bardzo ważne znaczenie ma likwidacja czynnika, który doprowadził do choroby. Jeśli jest to alkohol, to konieczne będzie jego odstawienie. Jeśli przyczyną były jakieś leki lub inne substancje, to również trzeba będzie je odstawić.

Nie ma obecnie skutecznego środka, który zapobiegałby postępowaniu włóknienia wątroby. Najczęściej wymieniana jest sylimaryna oraz kolchicyna. Bardzo ważne jest również leczenie objawowe, które poprawia samopoczucie i komfort pacjenta.

Bardzo ważne znaczenie ma odpowiednia dieta. Istotne znaczenie ma przestrzeganie kilku zasad:

stosunek węglowodanów, białka i tłuszczów powinien wynosić 40:20:40 albo 50:20:30;
najlepiej, aby to była dieta jarska albo taka, która będzie zawierała białko pochodzenia roślinnego;
minimum kaloryczne przy marskości wątroby to 20000 kcal;
lepiej spożywać częściej niewielkie posiłki, przynajmniej 5 razy na dobę, i trochę poleżeć po posiłku;
dieta uboga w sód.

Ważne znaczenie ma również utrzymanie sprawności fizycznej.

Zapobieganie marskości wątroby

Na niektóre przyczyny marskości wątroby ma się wpływa i można je wyeliminować. Jedną z nich jest przestanie picia alkoholu u osób, które mają przewlekłe choroby wątroby, a osoby zdrowe mogą ograniczyć spożycie alkoholu do miarkowanych ilości. Ważne znaczenie ma również styl życia, co pozwala ograniczyć narażenie człowieka na zakażenie się wirusami, np. stosowanie prezerwatyw. Natomiast na wewnętrzne przyczyny marskości wątroby, np. wrodzone defekty metaboliczne nie ma wpływu.